THIỀN SƯ HOÀN TRUNG ÐỜI ÐƯỜNG - Ở NÚI ÐẠI TỪ

Sư tên Hoàn Trung, họ Lư, quê Bồ Phản, sanh ra dã có dị tướng, tiếng nói như chuông. Sư xuất gia tại chùa Ðồng Tử ở Tỉnh Châu, thọ tâm ấn với Thiền sư Bá Trượng Hoài Hải, kết am tranh ở núi Nam Nhạc.

Một hôm Nam Tuyền đến hỏi:

- Thế nào là chủ trong am?

Sư đáp:

- Trời xanh, trời xanh!

Nam Tuyền nói:

- Trời xanh để đó, thế nào là chủ trong am?

Sư nói:

- Hội thì hội liền, chớ có nghĩ suy toan tính.

Nam Tuyền phất áo đi ra. Triệu Châu hỏi Sư:

- Bát Nhã lấy gì làm thể?

Sư nói:

- Bát Nhã lấy gì làm thể!

Triệu Châu cười to, bỏ đi.

Sáng hôm sau, Sư thấy Triệu Châu quét sân, bèn hỏi:

- Bát Nhã lấy gì làm thể?

Triệu Châu bỏ chổi, vỗ tay cười to. Sư liền về phương trượng.

Sau Sư trụ núi Ðại Từ ở Triết Giang, thượng đường dạy chúng rằng:

- Sơn tăng không biết đáp câu hỏi, chỉ hay biết bệnh.

Lại nói:

- Nói được một trượng, chẳng bằng hành một tấc.

Lúc người học quá đông, trên núi thiếu nước, Sư định dời chỗ. Ðêm mộng thấy thần nhân báo rằng:

- Xin Ngài chớ lo điều chi! Tôi sẽ sai đồng tử nhỏ ở Nam Nhạc đào suối để Sư dùng.

Sáng mai, thấy hai con cọp dùng móng bới đất, nước tự phun lên, ngọt như mạch nha. Có tăng từ Nam Nhạc đến nói:

- Tiểu đồng tử! Suối cạn vậy!

Do đó Ðông Pha có đề thơ rằng:

Tháp đá sừng sững trên đỉnh Ðông

Lão này mới đến, trăm thần mong

Hổ đời miệng suối cúng hành khước

Rồng làm hoa sóng dâng chân tăng

Ðến nay du nhân tắm rửa xong

Nằm nghe tiếng vang của diệu không

Nên biết lão này truyền như thế

Chớ nghĩ đến đi như nhân gian.

(Ðình đình thạch tháp đông phong thượng

Thử lão sơ lai bách thần ngưỡng

Hổ di tuyền nhãn sấn hành khước

Long tác lãng hoa cung vũ chưởng

Chí kim du nhân quán trạc bãi

Ngọa thinh không giai hoàn âm hưởng

Cố tri thử lão như thử truyền

Mạc tác nhân gian khứ lai tưởng).

Ngày 15 tháng 3 niên hiệu Hàm Thông thứ ba (862), Sư không bệnh mà tịch, thọ 83 tuổi, 54 tuổi hạ. Vua Y Tông ban thụy là Ðại Sư Tánh Không, tháp là Ðịnh Huệ.

Tán:

Tu hành chân thật

Tâm ngộ không bờ

Nam Tuyền, Triệu Châu

Ðối đáp nêu cao

Ở chốn hàn tuyền

Hổ đến giúp nhau

Ðức này cảm đấy

Gió mát trời trong.

(Lý tiễn chân thật

Tâm ngộ vô tế

Nam Tuyền, Triệu Châu

Kích dương thù đối

Cư chi hàn tuyền

Hổ bào dĩ tế

Duy đức tư ảnh
Phong thanh nhật lệ).